УСПАМІНЫ

Пра Ганну Новік у нашай сям’і ведалі яшчэ ў 30-я гады мінулага стагоддзя. Яно і не дзіва. Падчас белапольскай акупацыі мой бацька займаўся падпольнай дзейнасцю, і цераз свайго сябра Міхася Машару, які жыў на Шаркаўшчыне, у Мірскі раён траплялі вершы Ганны Аляксееўны. А ў кастрычніку 1939 года ў Беластоку з паэткай-падпольшчыцай бацька асабіста пазнаёміўся – ён таксама быў выбраны дэпутатам Народнага Сходу Заходняй Беларусі.

Пройдзе шмат гадоў, і я таксама пазнаёмлюся з гэтай цудоўнай жанчынай.

Закончыўшы ў 1957 годдзе Беларускі дзяржаўны універсітэт, аддзяленне журналістыкі, я трапіў на работу ў Вілейку: Аўтобусы па раёне амаль што не хадзілі, тэлефонаў на вёсках было мала, і сувязь з Ганнай Новік, як і са многімі няштатнымі карэсцандэнтамі, падтрымлівалася пераважна пісьмова. Асабліва яна ў мяне з Ганнай Аляксееўцай наладзілася, калі сам збольшага стаў займацца паэтычнай творчасцю. (I па сённяшні дзень застаюся “пачынаючым” паэтам). Трапляючы на рэдакцыйнай “Победе” ў Кузьміцкі або Рэчкаўскі сельсаветы, не абмінаў вёску Варонічы, дзе і жыла Ганна Новік. Ад яе атрымліваў кансультацыі наконт паэзіі, падоўгу размаўляў з гаспадыняй ў яе драўлянай хатцы на розныя іншыя тэмы. Асабліва я любіў слухаць субяседніцу пра яе цяжкае дзяцінства, пра удзел у падполлі падчас белапольскай акупацыі, пра пасляваеннае жыццё. Вось яе словы: – Я – былы мужчынскі кравец. Незакончаны крыху аграном. Крыху медык, крыху фармацэўт. У дванаццаць гадоў свайго жыцця дапамагала бацьку ў кузні (ён быў каваль): біла молатам, наразала гайкі, балты, нават рабіла крываватыя ўхналі, з дапамогай якіх кавалі коней. Касіла, арала, гарадзіла платы,валіла дрэвы з бацькам, калі будавалі хату.

Апавядаючы пра гэта, неяк у студзені 1968 года Ганна Аляксееўна з сумам выказалася:

– Цяпер мне зноў давялося ўзяцца за гэта. Толькі пройдзеныя мною вузкія сцежкі забралі ў мяне шмат здароўя, і на кожную работу я трачу шмат сіл і часу. Сэрца не вытрымлівае фізічнай нагрузкі.

Вось і ў дзень майго чарговага візіту да Ганны Аляксееўны завітала ўдава франтавіка, які загінуў у 1944 годзе, і прасіла навастрыць пілу. 3 суседняй вёскі Котлаўцы прыйшлі за лекамі (дарэчы, будучы ў Вілейцы, Ганна Новік з запасам набірала іх у аптэцы). А назаўтра раніцай прыйшоў калгасны каваль з абпаленай рукой. I ўсім была аказана патрэбная дапамога.

Нават у ролі ветэрынарнага фельчара выступала няўрымслівая жанчына. “Гэтай рабоце, – усміхалася Ганна Аляксееўна, – мяне навучыў Леанід Кавалік.з калгаса “Чырвоны Сцяг”.

У адным з апошніх пісьмаў, якое я атрымаў, калі працаваў у Беразіно, у лютым 1982 года Ганна Аляксееўна зазначыла: “На сённяшні дзень яшчэ жыву поўным жыццём: люблю, захапляюся, абураюся, пішу сатырычныя вершы, лірычныя. Тужу, сумую і працую фізічна”.

Такім няўрымслівым Чалавекам і запомнілася мне Ганна Новік – мой старэйшы таварыш, мая старэйшая дарадчыца.

Барыс МАНЦЭВІЧ

// РЭГ. ГАЗЕТА. – 2004. – № 12.