Мне з ёй было ўтульна.
Яна адышла… I ад мяне як бы адарвалі кавалачак прыроды, кавалачак чыстай душы.
Я яе даўно ведала завочна, я чытала яе вершы ў раённай газеце.
Ганна Аляксееўна некалькі разоў была ў нас дома, прыходзіла на сямейныя святы, чытала свае вершы, апавяданні.
Яна заўсёды цікавілася маёй урачэбнай работай, маімі дзецьмі, унукамі.
Я таксама заходзілася да яе дадому ў Вілейцы, некалькі разоў была ў Варонічах, дзе яна раней жыла.
Адзінага сына – Лёшы – ужо не было ў жывых. На гадавіну яго смерці ў красавіку 1979 года ўсе сябры Ганны Аляксееўны хадзілі на могілкі, а потым памянулі памёршага за сталом па хрысціянскаму звычаю. Калі ён памёр, Лёшу было толькі 33.
У пачатку нашага знаёмства Ганна Аляксееўна была стрыманай, нягледзячы на ўсе беды, слёз не пускала, трымалася стойка. Потым, з узростам, стала больш эмацыянальнай. Няпрошаная слёзка не-не ды і пакоціцца з куточкаў вачэй. У яе такая шчака мяккая, рука невялікая. I цяжка ўявіць, што гэтымі рукамі яна рабіла ўсю мужчынскую работу ў вёсцы.
Ганна Аляксееўна вельмі любіла прыроду. Сад у яе быў заўсёды дагледжаны, яна сама рабіла прышчэпкі на дрэвах. Вельмі ўжо любіла яна сваю яблыню “цыганку”, а яблыкі называла “цыганы”. А яны цёмна-чырвоная, доўга захоўваліся зімой. Частавала яна мяне гэтымі яблыкамі.
Да пераезда ў Вілейку Ганна Аляксееўна забяспечвала сваіх аднавяскоўцаў медыкаментамі. Брала іх пад справаздачу ў Вілейскай аптэцы. Вельмі ўдзячныя былі ёй людізі, асабліва старыя.
Тут, у Вілейцы, кожны яе дзень нараджэння адзначалі яе сябры ў яе кватэры. Душой яна не старэла і нават у сталыя гады пісала так: “Пусть лицо озаряет улыбка, даже если седины, как снег, возраст – это, ей Богу, – ошибка, если молод душой человек”.
Мне падабаеца яе лірычная паээія. Як лёгка яна чытаецца, як ад душы напісана!
Яна – жывая гісторыя жыцця нашага краю. Гэта і вучоба, дзіцячая праца ў багатых, членства ў Камуністычнай Партыі Заходняй Беларусі, турма, Вялікая Айчынная вайна і партызаншчына. Затым пасляваеннае будаўніцтва, арганізацыя калгасаў, МТС. Усюды прымала актыўны ўдзел Ганна Аляксееўна. Яна шмат ведала і магла доўга расказваць. Яе часта запрашалі ў школы, вучылішчы, на сустрэчы з моладдзю.
Сіл у яе станавілася меней, а жыццё ў вёсцы патрабавала фізічных намаганняў. Стала яна жыць у Вілейцы, па вуліцы Піянерскай, у аднапакаёвай кватэры. Часта прыходзілі да яе сябры і проста знаёмыя. У дзень яе васьмідзесяцігоддзя 25 сакавіка 1994 года прыйшлі яе павіншаваць многія людзі. Сярод іх была і я. Прынеслі Ганне Аляксееўне вялікі торт, пілі чай. А яна да гэтага часу ўжо перанесла інсульт. Я прапанавала, каб работнікі бібліятэкі прыходзілі да Ганны Аляксееўны і з яе слоў запісвалі яе аўтабіяграфію. Гэта аўтабіяграфія надрукавана на першых старонках выпушчанага зборніка вершаў.
У 1991 годзе Ганна Аляксееўна наведала студыю, дзе працаваў Эдуард Уладзіміравіч Мацюшонак. Ён паказаў ёй свае работы, карціны, яны пагаварылі і зацікавіліся адзін адным. Ганна Аляксееўна ў маладосці добра малявала, гэта мастацтва было ёй блізкім, і яна напісала нарыс пра маладога мастака Эдуарда Мацюшонка. Эдуард Уладзіміравіч хацеў напісаць яе партрэт, але не мог уявіць, як гэта зрабіць. Я прынесла яму ўрыўкі з яе аўтабіяграфіі. Некалькі сеансаў пазіравання – і партрэт быў. гатовы. Стаіць жанчына з кнігай у адной руцэ, а другой лашчыць каласы жыта. За спіной – усё яе жыццё ўвасабляе чорна-чырвонае полымя.
Гэты партрэт быў на персанальнай выставе мастака ў жніўні 1992 г.
Не верыцца, што Ганны Аляксееўны Новік няма разам з намі. Я думала, што яна будзе заўсёды, як неба, як лес, як вёска.
Прыйшла новая вясна. Але ўжо без яе.
Аля ЗАЙЦАВА