Пра паэта не гавораць у мінулым часе. Пра Ганну Новік, члена Саюза пісьменнікаў Беларусі, нашу зямлячку, – не скажаш: яна была. Настолькі актуальная і дзейсная грамадзянская пазіцыя паэткі. Тая, што адлюстравана яе лірыкай. Немудрагелістай, шчырай, часамі да юначай наіўнасці. Крывавячай, як незагоеная рана.

Ганне Аляксееўне выпала жыць на зломе дзвюх ідэалагічных эпох. Першая выхавала ў ёй перакананні і асобу. Другая вывела на крыжовую дарогу спекуляцый прынцыпамі. I паставіла перад выбарам. Рынак ідэй бурліў: камуністы, аўтакраты, дэмакраты… Ганна Новік не стала ў гандлёвыя рады. Бо былі і ёсць людзі, што ўзняліся вышэй палітычных гульняў і не мяняюць свае ідэйныя перакананні, якімі бы ілюзорнымі яны не здаваліся, на рэальную важкасць тых жа дэпутацкіх мандатаў. Яны сумленна і светла жывуць. Іх не ўпікнуць з прычыны карыслівых мэт і ўчынкаў. Іх партыйныя білеты не заплямлены. I не хопіць сёння духоўных сіл у кагосьці з новых беларусаў, каб абвінаваціць гэтых людзей у ідэйнай недасканаласці. Цяжэй застацца сабой, чым, на хуткую руку перабудаваўшыся, змяніць светапогляд і жыць сярод прывідаў і ілюзій.

Падпольшчыца. Партызанка. Старшыня першага ў Варонічах калгаса, а пасля – мясцовага сельсавета. Памочнік начальніка палітаддзела МТС. У яе жыцці былі страты і боль. І была вялікая вера ў праўду і справядлівасць,

25 сакавіка Ганне Новік споўнілася б дзевяноста. 3 надрукаванага творчай спадчыны ў яе ёсць зборнік вершаў “Мая Вілейшчына”, выдадзены выдавецкай групай “Нэссі” па пратэкцыі былога дэпутата Вярхоўнага Савета рэспублікі Уладзіміра Варашніна. Ініцыятарам выдання выступіла літаратурнае аб’яднанне “Натхненне” пры гарадской бібліятэцы. Некалькі вершаў надрукавана ў калектыўным зборніку “Спатканне” – прадукту творчага супрацоўніцтва членаў аб’яднання і бібліятэкі. Проза Ганны Новік друкавалася на старонках часопіса “Полымя”. I вельмі многа прыжыццёвых публікацый пісьменніцы можна знайсці ў раённай газеце.

Між тым творчая спадчына Ганны Новік непараўнана багацейшая. Аўтарскае права на яе даверана гарадской бібліятэцы. Рукапісы ў самавыдавецкіх пераплётах стаяць на кніжных паліцах у кабінеце намесніка дырэктара цэнтральнай бібліятэчнйй сістэмы Раісы Соніч. Па сутнасці, яна пераняла гэты неацэнны скарб з рук паэткі. Скарб, у якім – гісторыя нашага краю, занатаваная таленавітым пяром летапісца – сведкі і ўдзельніка падзей.

Магчыма, мы ўжо адвыклі ад падобнай літаратуры. У кнігарнях – бестселлеры-аднадзёнкі, дэтэктывы-жахліўцы, практыкаванні ў палітычным словоблуддзі… Як пяшчотны матылёк апякае крыльцы, дакрануўшыся да начнога ліхтара, так сур’ёзная літаратура губляе сілы ў сутыкненні з безгустоўнымі запатрабаваннямі натоўпу. Тут у яе мінімальная канкурэнтаздольнасць. Бо нельга камерцыялізаваць мастацтва. Як і чалавечая душа, яно не мае цаны.

Але ёсць выдавецкі кошт выдання. У наступных выпусках, прысвечаных юбілею паэткі, мы раскажам аб тым, якой спадчынай у выглядзе творчага наследдзя Ганны Новік мы валодаем. I якую можам незваротна страціць.

Не гавары, што ўсё міне,

Ніколі вечнасць не мінае –

Яе часцінка і ва мне –

Жывая, светлая, зямная.

Так хочацца верыць у непераходзячы аптымізм гэтых яе паэтычных радкоў.

Марыя КУЗАЎКІНА

// Шлях перамогі. – 2004. – № 16.